Webci
katmod
İNTERNET ORTAMINDA TELİF HAKLARININ KORUNMASI
FSEK uyarınca eser sahibi, eseri meydana getiren kişidir. Dolayısıyla eseri yaratan hak sahibi, eserin yaratılması ile birlikte eser üzerindeki mali ve manevi hakların da münhasıran sahibi olmaktadır[1].Belirtmek gerekir ki, eser üzerindeki hak sahipliğinin eser sahibi dışında bir kişiye devri belirli açılardan mümkün olmakla birlikte, ayrı bir tasarruf işlemi gerektirmektedir. Zira eser sahibinin, eser üzerindeki manevi haklarının devri mümkün değil iken; mali haklarının (ve ayrıca manevi hakları kullanma yetkisinin) devri mümkündür. Şu kadar ki henüz meydana getirilmemiş veya tamamlanmamış eserler üzerindeki hakların devrine ilişkin sözleşmeler batıldır.
FSEK uyarınca bir eserin, sahibinin izni olmaksızın her türlü görüntü, ses veya işaret iletimini sağlayan cihazlar aracılığıyla işlenmesi, çoğaltılması, yayımlanması veya temsili halinde eser sahipliğinden doğan haklar ihlal edilmiş sayılır. Bu hakların ihlali özellikle son yıllarda internet ortamında izinsiz yapılan paylaşımlar, eser sahibinin izni olmaksızın yapılan çoğaltma ve yayımlar dolayısıyla yaygınlaşmıştır. Her kademeden yargı mercilerinde söz konusu ihlaller nedeni ile yüklü meblağlarda açılan tazminat davaları görülmeye devam edilmektedir.
Nitekim FSEK’in geçici 4. maddesi uyarınca eser sahibi ile eser üzerindeki haklardan herhangi birinin sahibi veya eserin kullanımına ilişkin süreler ve şartlar ile ilgili olarak eser nüshaları üzerinde bulunan veya eserin topluma sunulması sırasında görülen bilgiler ve bu bilgileri temsil eden sayılar veya kodlar yetkisiz olarak ortadan kaldırılamaz ve değiştirilemez. Bilgileri ve bilgileri temsil eden sayıları ve kodları yetkisiz olarak değiştirilen veya ortadan kaldırılan eserlerin asılları veya kopyaları dağıtılamaz, dağıtılmak üzere ithal edilemez, yayınlanamaz veya topluma iletilemez.
Telif haklarının çevrimiçi ortamlarda ihlal edilmesi durumunda, eser sahiplerinin ve ilgili diğer hak sahiplerinin haklarının korunması için “Uyar-Kaldır Sistemi” uygulanmaktadır. FSEK’in geçici 4. maddesi, hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi için öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurularak 3 (üç) gün içinde ihlâlin durdurulmasını talep etme imkânı tanımaktadır. İçerik sağlayıcı hak sahibinin taleplerine üç günlük süre içerisinde uymaz ve ihlale konu fiillerine devam ederse, eser sahibi bu kez Cumhuriyet Savcılığı’na başvuru yapabilecektir. Cumhuriyet Savcılığı’na yapılan başvuru ile, 3 (üç) gün içinde servis sağlayıcıdan ihlâle devam eden bilgi içerik sağlayıcısına verilen hizmetin durdurulması talep edilebilecektir. İhlâlin durdurulması halinde bilgi içerik sağlayıcısına yeniden servis sağlanmaktadır.
Bilindiği üzere, “Uyar-Kaldır Sistemi” uygulanarak ihlâlin durdurulması eser sahibinin maddi ve manevi olarak uğradığı zararların karşılanmasını temin etmediğinden, ihlalin durdurulması ile birlikte eş zamanlı olarak maddi ve manevi tazminat davası da ikame edilebilecektir. Yine yerleşik Yargıtay İçtihatları uyarınca söz konusu eylemlerin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) gereğince “haksız rekabet” teşkil etmesi durumunda haksız rekabetten doğan iddiaların da ileri sürülebileceği unutulmamalıdır.
FSEK dışında internet ortamında yapılan yayınlar yoluyla işlenen suçlar kapsamında benimsenen 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“5651 Sayılı Kanun”) da değerlendirilmelidir. 5651 Sayılı Kanun içerik sağlayıcıların, erişim sağlayıcıların ve toplu kullanım sağlayıcılarının yükümlülüklerini, sorumluluklarını düzenleyerek internet ortamında işlenen belirli suçlarla mücadeleye ilişkin hususları içermektedir. Yargıtay İçtihatları incelendiğinde, örnek kararlarda davacının internet sitesinin içeriğinin ve tasarımının davalı tarafından kopyalanarak kullanılması ve/veya davacının meydana getirdiği üzerinde hak sahipliği bulunan bir eserin izinsiz ve telif bedeli ödemeksizin yayımlanması hallerinde davalı yer sağlayıcı yönünden yapılan hukuki incelemede davalının hukuki sorumluluğunun 5651 Sayılı Kanun hükümleri ile FSEK’in ek ve geçici 4. maddesinin birlikte değerlendirilerek tespit edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.